Jane Eyre (2011)

Długo czekałam na ten film, i każda wzmianka o nim (na szczęście nie było ich zbyt wiele) jeszcze bardziej wzmagała moją niecierpliwość. Kiedy więc zajęłam miejsce na sali kinowej, gdy przygasły światła i rozpoczął się film, jakim zdziwieniem dla mnie było, że zaczyna się on… od środka!

 

Tak, tak. W początkowej scenie widzimy uciekającą Jane, wcześniejsze wydarzenia widz poznaje przez retrospekcję. Pewnie zabieg ten miał zdziwić tych, którzy przeczytali książkę („aa, więc można i tak!”), jest on również gestem stanowczego odżegnania się od poprzedniej, uznanej za najdoskonalszą, adaptacji z 2006. W nowym filmie znajdziemy też sceny, które do serialu nawiązują (ja znalazłam dwie, ale pewnie jest ich więcej). 

Mnie zamiar nowej ekranizacji dzieła Ch. Brontё wydał się wyprawą z motyką na słońce, ale też, pamiętając przypadek Dumy i Uprzedzenia (wyżej cenię nowszą wersję), nie mogłam się  nowej Jane doczekać, i siłą rzeczy wyobrażałam sobie coś niesamowitego! Tymczasem… cóż, film na pewno mnie nie zawiódł, ale też nie zachwycił, niestety. Co było nie tak?

W nowej Jane to rozległe, kręcone z niezwykłym rozmachem pejzaże „grają” uczucia bohaterów. Wszystkie emocje przeniesione są na otoczenie, podczas gdy gra głównych bohaterów jest bardzo zamknięta, co osobom przyzwyczajonym do książki i serialu może bardzo przeszkadzać. Żadne, najmniejsze nawet drgnienie uczucia nie porusza tu fizjonomii pary głównych bohaterów. Gdzie jest ta pasja, która ich cechowała? Scena, w której Rochester oświadcza się Jane, jest w tym przypadku czystym kłamstwem – do tego momentu, przez cały film mamy do czynienia z typowymi relacjami pracodawca-pracownica, bohaterowie niczym nie zdradzają swoich uczuć przed sobą, ani nawet przed widzem.

Z resztą aktorka grająca Jane jest, według mnie, niefortunnie dobrana – gdzie się podziały wydatne, charakterystyczne rysy panny Eyre? Mia Wasikowska jest zbyt ładna, zbyt porcelanowa; wygląda na młodziutką nastolatkę, podczas gdy Jane była dwudziesto trzy letnią (o ile się nie mylę) kobietą doświadczoną przez los. Rochester wypadł lepiej, ale i tak z serialowym Edwardem nie ma się co mierzyć. Na osłodę jednak dodam, że Adelka była idealna – nie za duża, nie za mała – tę dziewczynkę dobrali doskonale.

Ponarzekać jeszcze mogę na scenariusz. Cała historia została drastycznie spłycona do płaskiego love-story (czyżby ze względu na budżet? A może coś innego ograniczało czas filmu do 120 min? Sceny usunięte, choćby ta i ta świadczą o tym, że za spłycenie fabuły częściowo odpowiada montażysta), a nie jest ono chyba tym, co w Jane Eyre zainteresować może odbiorcę XXI w. Ja na pewno postawiłabym na sceny gotyckie, których w nowym filmie prawie zupełnie brak. Nie poznajemy wcześniejszych losów Rochestera i Berty, trudno więc oceniać ich postępowanie. Do śmietnika poszły również pełne pasji dialogi Edwarda i Jane, oraz mnóstwo innych, pomniejszych historii (skąd filmowy Rochester wziął Adelkę? Widzowie na darmo mogą próbować się domyślić…), a szkoda, bo to one nadawały oryginalnej Jane Eyre niesamowity nastrój tajemnicy…

Szkoda również, że scenariusz nie pozwolił ukazać w żaden sposób wewnętrznej walki Jane i targających nią uczuć. Podczas, gdy w książce wszystko działo się „wewnątrz”, w filmie wszystko jest „z zewnątrz” – za pannę Eyre „czuje” pejzaż i muzyka, sama bohaterka jest zaś prawie beznamiętną woskową figurą.

Nawet mój ukochany Dario Marianelli się tutaj nie spisał, albo raczej… spisał się, ale w zupełnie inaczej, niż oczekiwałam. Wyobrażałam sobie muzykę pełną pasji i ciemną – taką, jak powieść, podczas gdy do filmowych scen przygrywa z off-u mroźna i chłodna, melancholijna ścieżka dźwiękowa, wycofana w uczuciowości, po prostu smutna. Owszem, soundtrack jest piękny, ale wciąż trudno łączyć mi go z tytułem Jane Eyre.

I taki jest cały film – wysmakowane, piękne kadry – zakurzone wnętrza Thornfield Hall; nakręcone z rozmachem, ogromne połacie wrzosowisk; świst wiatru (to sprawa dobrego dźwięku filmu, czy technologii sali kinowej?) i zagubieni w nich  bohaterowie, samotni w swojej udręce.

Jestem estetką, doceniam wystudiowane, surowe piękno nowej wersji Jane Eyre, w przypadku mojej ukochanej powieści jednak wybieram może mniej urokliwą, ale jednak o wiele istotniejszą treść.

8/10