Emancypantki - wrażenia po przeczytaniu

W ostatnim poście o książce pisałam o kryzysie, który sprawiał, że z żadnej powieści, za jaką się zabierałam, nie byłam zadowolona. Jak było tym razem? Czy dwa tomiszcza Prusa przezwyciężyły czytelniczą niemoc?

Emancypantki zawsze wydawały mi się jedną z tych grubych, ciężkich, klasycznych powieści, przez które nie można przebrnąć. Jesienią stwierdziłam, że najwyższy czas przekonać się na własnej skórze, czy faktycznie tak jest.

Pierwsze wrażenie było dość... nieokreślone. Z jednej strony, nie miałam najmniejszych wątpliwości, że to, co czytam, wyszło spod pióra Prusa. Emancypantki są bardzo prusowe zarówno pod względem stylu językowego, jak i sposobu budowania fabuły oraz kreowania postaci (kto czytał Lalkę, wie, o co chodzi :) ). Niewątpliwym atutem powieści jest też to, że dzieje się ona w Warszawie, moim ulubionym mieście. Niemałą przyjemność sprawiało mi umieszczanie bohaterów powieści w znanych mi miejscach - wreszcie nie musiałam wyobrażać sobie wszystkiego, tylko po prostu wiedziałam gdzie dokładnie dzieją się różne wątki :)

Inną rzeczą, która pewno podobała mi się w Emancypantkach były zmiany, jakim podlega ich bohaterka. Obserwowanie dojrzewania Madzi było całkiem interesujące, choć z drugiej strony to, jaka jest na początku i przez większą część powieści, skutecznie mnie do niej zraziło. Widać, że Prus nigdy nie był dorastającą panienką ;) Jego Madzia jest tak naiwna, że czytanie o niej aż boli, a zachwyty mężczyzn nad tą głupiutką, rozstrojoną naturą czyta się z ogromnym niedowierzaniem. I nie, nie jest to specyfika wszystkich dorastających, dziewiętnastowiecznych panien. Wystarczy poczytać powieści pisane przez ówczesne kobiety, aby się o tym przekonać. To samo mogłabym powiedzieć o życiu na pensji, jakiego obraz jawi się w powieści. Podczas czytania brakowało mi jakiejś głębi, którą wnikliwy czytelnik mógłby dostrzec pod fabułą. Tu wszystko było raczej powierzchowne, jakby naszkicowane. Im bardziej wczytywałam się w powieść, tym bardziej miałam wrażenie, że cała fabuła jest tylko potwierdzeniem tezy: "W dzisiejszym świecie ludzie szlachetni nie mają szans na szczęście, które bez najmniejszych problemów otrzymują niegodziwi i obłudni". A to już trąci pozytywistyczną powieścią z tezą i dydaktyzmem, których wprost nie znoszę.

Na szczęście w powieści pojawiają się też inne wątki i inni bohaterowie. Moją szczególną uwagę przykuło rodzeństwo Solskich i o wiele bardziej wolałabym, żeby to Ada lub Stefan byli głównymi bohaterami. Rozdziały im poświęcone czytałam właściwie jeden po drugim, podczas gdy naiwne rozważania Madzi tylko mnie denerwowały. Im bardziej jednak panna Brzeska popadała w nerwowy rozstrój i im więcej rzeczy zaczynała dostrzegać, tym bardziej interesująca stawała się powieść. I tak, jak na początku czytałam ją trochę z musu, jakby była zadaną lekturą, tak później chętnie do niej wracałam. Interesujące były również wykłady profesora Dębickiego. Fajnie spoglądało się na ówczesne myśli filozoficzne i naukowe z perspektywy ponad stu lat. Poza tym, jedna z opowieści profesora (ta o błękitnej planecie) przytaczana jako przykład w pewnej jego wypowiedzi zadziwiająco wprost pokrywa się z fabułą jak najbardziej współczesnego filmu (Melancholia). /tak swoją drogą oba dzieła mają zupełnie inną, odwrotną wręcz wymowę - to też interesujące/ Nie wiem, czy Lars von Trier czytał Emancypantki (raczej nie :D ), ale to chyba świadczy o tym, że przemyślenia egzystencjalne i towarzyszące im wyobrażenia zawarte w powieści są ponadczasowe - i tutaj Prus jak najbardziej się sprawdził.

Warto więc wrócić do tego klasyka sprzed ponad stu lat? 

Myślę, że tak, choć osobom, które dopiero zaczęły interesować się XIX wiekiem poleciłabym jednak coś innego...

6/10