Nowe stroje dla nowej historii / moda męska na początku XIX wieku

Gdyby wśród kobiet zainteresowanych XIX wiekiem zrobić ankietę na najlepszy i najbardziej męski strój spośród noszonych przez całe stulecie ubiorów, wygrałby na pewno początek wieku. Panowie z czasów Jane Austen przez wiele z nas uznawani są za ideał i wzór cnót wszelakich, a nawet, jeśli było inaczej, ich odzienie zdaje się zdecydowanie potwierdzać prawdziwość naszych wyobrażeń.

Strój, jaki intuicyjnie kojarzymy z początkiem wieku swoje źródła ma jeszcze w poprzednim stuleciu - a dokładniej w panującej ówcześnie anglomanii i angielskim stroju do jazdy konnej. Schludny, wygodny i pozbawiony wszelkich zbędnych ozdób ubiór okazał się doskonale odpowiadać potrzebom nowego życia po burzliwych czasach rewolucji i wojen. 

W tym samym czasie bardzo modne stały się wszelkie nawiązania do antyku, które miały wpływ również na ubiór - i to zarówno damski (o czym kiedyś bardzo wnikliwie pisała Gabrielle), jak i męski. W 1794 roku naczelny przedstawiciel klasycyzmu, malarz Jacques-Louis David zaprojektował strój męski będący odpowiednikiem mocno antykizującego stroju damskiego. O ile u kobiet oczywiste nawiązania do antyku były możliwe, tak u mężczyzn noszenie długich tunik nie wchodziło w grę. Kostium zaprojektowany przez Davida był więc tylko stylizacją i składał się z obcisłych spodni, butów z krótką cholewą, tuniki przewiązanej szerokim pasem, obszernego płaszcza i toczka. Niewielu znalazło się chętnych do noszenia go, ale niektóre elementy były wspólne dla ogólnego trendu panującego w modzie męskiej na przełomie wieków.

W czasach Dyrektoriatu zastąpiono już krótkie, osiemnastowieczne culottes dłuższymi do pół łydki, obcisłymi "pantalonami", do których dobierano wysokie buty. Na koszulę nakładano głęboko wycięta kamizelkę z wyłogami, szyję osłaniano wysoko wiązanym krawatem, a całe ciało - zapinanym dwurzędowo redingote z szerokimi klapami. Włosy noszono już krótkie, uczesane a la Brutus. Były to krótkie loki spiętrzone na głowie i opadające na czoło.

W ramach tworzenia nowego świata po rewolucji, zmieniono też ogólny styl ubiorów. Zaczęto szyć z materiałów wełnianych, odrzucono jedwabie, ich liczne zdobienia, hafty i desenie na rzecz tkanin gładkich. Postępowała uniformizacja strojów, polegająca na ujednoliceniu mody i ograniczeniu możliwości tworzenia licznych wariantów obowiązujących strojów.

Dziwne pozy są dziwne :D

Z początkiem wieku XIX Londyn umocnił swoją pozycję stolicy mody męskiej. Frak francuski z krótkimi, rozsuniętymi na boki połami powoli odchodził do przeszłości, a jego miejsce zaczął zastępować frak angielski, wywodzący się ze wspomnianego już wcześniej stroju do jazdy konnej.

Frak ten szyto z sukna w ciemnych barwach (czerń, granat, ciemna zieleń, kasztanowy brąz), posiadał on dwurzędowe zapięcie i wyłożony kołnierz wysoki z tyłu i lekko odstający przy szyi. Poły fraka były z przodu bardzo mocno wycięte na kształt odwróconej litery U, co korespondowało z podwyższoną talią w obowiązującej w tym czasie modzie damskiej. W tyle poły fraka były rozcięte na środku i wydłużone do kolan. Dodatkowo zdobiły go płaskie fałdy przyszyte poniżej stanu.

Mocno wycięty z przodu frak ukazywał jasną kamizelkę o wysokim, stojącym kołnierzu. Mogła mieć ona zapięcie jedno- lub dwurzędowe, zaś jej dopasowanie regulował troczek w tyle.

Pod kamizelką noszono obszerną koszulę o wysokim, sztywnym, nachodzącym na policzki kołnierzu, który obwiązywano kilkukrotnie chustką. Ten prototyp krawata (cravate) był najczęściej trójkątnym, zazwyczaj białym kawałkiem batystu lub muślinu. Wiązano go na węzeł lub kokardę. Żabot przy kołnierzu powoli odchodził w zapomnienie, pozostając tylko przy strojach wieczorowych, zaś jego obfitość zastępował coraz dłuższy i coraz bardziej skomplikowanie wiązany krawat.

Culotty podobnie, jak żabot ostały się już tylko w strojach wieczorowych (noszone wraz z jedwabnymi pończochami i płytkimi pantoflami ozdobionymi klamerką lub kokardką). W modzie codziennej zastąpiły je poprzedniki spodni - pantalony. Początkowo sięgały połowy łydki, by w drugiej dekadzie stulecia sięgnąć kostek. Zapięcie u góry stanowiła klapka z przodu, zaś przy kostkach - guziki. Do pantalonów dobierano wysokie buty z cholewami, niekiedy ozdobione chwostami. 

Jedną z niewielu ozdób stanowił zwieszający się spod kamizelki na pantalony brelok, przypominający osiemnastowieczne szatelenki. Krawat zdobiono niekiedy szpilką, a całość ubioru uzupełniały spacerowa laseczka i kapelusz: początkowo bikorn, wyparty później przez czarny cylinder. Włosy najchętniej skręcano w loki i noszono nasunięte na czoło. Ich przedłużeniem były gęste faworyty, zdobiące obie strony twarzy (uwielbiam! Nie mogłam się powstrzymać od komentarza :D )

Jak widać, sylwetka męska z początków XIX wieku dobrze odpowiadała klasycyzującym ideałom epoki, korespondując z antycznymi wzorcami. Obcisłe pantalony i wysokie buty zwracały uwagę na smukłe, umięśnione nogi, optycznie wydłużając sylwetkę, zaś dwurzędowy frak, kamizelka z wysokim kołnierzem i obfity krawat swoim dopasowaniem i rozmiarami odpowiadały antycznym togom. Ówczesny strój nie tylko dobrze wpasował się w ideały epoki, lecz także wspaniale podkreślał charakter nowego typu mężczyzny - mężnego żołnierza, natchnionego artysty, czułego kochanka, czy wymuskanego dandysa, które to ideały rozwijały się i przeobrażały przez cały wiek XIX.

ENGLISH:

The post is about the main tendencies in the men`s fashion in 1790s-1815 period. I mentioned revolution, wars and fascination od antiquity as the reasons of the change and paid attention to the silhouette features specific to the period. Then I went into general changes in the fashion mentioning frock coats, vests, high collars with well tied cravates and tight breeches with boots as the most popular clothing in the period.

_______________________________________________

źródło obrazków: pinterest.com