Siła i zdecydowanie / moda męska w latach 50. i 60. XIX wieku

Po romantycznie rozwichrzonych latach 40. przyszedł czas na prawdziwą, gwałtowną zmianę. Rewolucja przemysłowa postępowała, a moda zmieniała się wraz z otaczającą rzeczywistością.

W latach 50. sylwetki damska i męska przestały odpowiadać sobie tym samym rozłożeniem akcentów. Moda męska zaczęła być prawdziwie męska, a damska podkreślała typowo kobiece cechy. Silny i energiczny mężczyzna piątej dekady XIX wieku nie nosił już krępujących gorsetów, watowanych kamizelek, nie podkreślał szczupłej talii i suchotniczej delikatności cery. W zamian za to jego nowe ubrania były wygodne, dodawały mu wzrostu i sprawiały, że wydawał się większy i silniejszy; zdolny poprowadzić fabrykę, zrobić błyskotliwą karierę naukową, emocjonować się wzrostem wartości akcji na giełdzie i wygrać w konnych wyścigach.

Lata 50. XIX wieku

Lata 60. XIX wieku

W ubiorach męskich, coraz mocniej ujednolicanych mało było już miejsca na indywidualny styl. Podstawę tego nowego stroju zaczął stanowić uniwersalny garnitur - zestaw ubrań (spodnie, kamizelka, marynarka) uszytych z tego samego materiału w tym samym kolorze. Obowiązującymi barwami były ciemne odcienie: czerń, granat, oliwkowy, ceglasty i jasny popielaty. Materiały były najczęściej gładkie lub w różnej szerokości kratę. Korzystano z sukna, dymy angielskiej, cwilichu, nankinu. Upowszechniło się również noszenie różnych strojów zależnie od pory dnia. Przed południem ubierano stroje luźniejsze, nieformalne, tzw. negliże złożone najczęściej ze spodni w jasnym kolorze, żakietu i kamizelki w kratę oraz jasnego, niższego cylindra. W dzień noszono surdut lub marynarkę z lekko zaznaczoną talią, zaś na wieczór obowiązywał frak oraz spodnie usztywniane lampasem, zazwyczaj czarne. Noszono też różne stroje zależnie od aktywności: inne na wsi, inne do jazdy konnej, na polowanie, na przechadzkę po mieście...

Podstawę ubioru nadal stanowiła koszula szyta z płótna lub batystu (a z perkalu w prążki lub kratkę do strojów sportowych) z wysokim, zakładanym oddzielnie kołnierzykiem, którego rogi już się nie łączyły i nie nachodziły na policzki, tylko odginały się na zewnątrz. Rękawy koszuli wykończone były teraz mankietem pojedynczym lub podwójnym, przypominającym nasz współczesny, szerokim na 5-8 cm. Kamizelki, żakiety lub marynarki i surduty nie były mocno wycięte, a ich zwieńczeniem był dość wąski krawat wiązany płasko pod szyją.

Spodnie ("pantalony") w latach 50. były wciąż obcisłe, natomiast dekadę później stały się luźniejsze w kolanach, co znalazło również odpowiedź w luźniejszym kroju rękawów. Jeszcze przed końcem lat 60. jednak powróciły do dawnego dopasowania. Zależnie od przeznaczenia stroju noszono je jasne lub ciemne.

Kamizelki szyto z materiałów odpowiadających reszcie stroju lub kontrastowe do ciemnych ubrań. Oprócz gładkich najczęściej pojawiającym się wzorem była krata. Na ulicach można jednak nadal było dostrzec jeszcze eleganckie, drobne wzorki z poprzedniej dekady. Kolorowe kamizelki zniknęły definitywnie pod koniec lat 60.

Wełniane lub tweedowe tużurki wyposażone w kieszenie były powoli wypierane przez marynarki i żakiety. Te ostatnie noszono do strojów dziennych. Szyto je z ciemnej wełny, a ich poły były bardziej wycięte i mocno rozchodziły się na boki. Marynarka zaś była krojona luźno z trzema cięciami lub bez ani jednego szwu (!) na plecach i z lekko zaznaczoną talią. Jej poły były nieco zaokrąglone, a zapięcie jednorzędowe na 3 lub 4 guziki. Marynarka posiadała trzy kieszenie: dwie z patkami na biodrach i jedną ukośną na piersi po lewej stronie, wyposażoną w poszetkę. W zuniformizowanych strojach wieczorowych wciąż królował frak, zaś z samego rana noszono wełnianą, krótszą bonżurkę o luźnym, zbliżonym do marynarki kroju.

Wysokie i smukłe cylindry z równym rondem, dodające wzrostu nadal pozostały ulubionym nakryciem głowy. Włosy noszono krótsze, niż w poprzedniej dekadzie, jednak wciąż rozdzielone przedziałkiem. Loki powoli wychodziły z mody, w przeciwieństwie do bokobrodów i wąsów, które zapuszczano z upodobaniem. Biżuterię w latach 50. nadal stanowiły zegarek z dewizką, ozdobne spinki przy mankietach i ewentualna szpilka do krawata W kolejnym dziesięcioleciu dewizki były już bardzo bogate. Stanowiły one często konstrukcje splatane z kilku łańcuszków, wyposażone w breloczek. Modnymi motywami tego typu ozdób były czaszki, szkielet lub kostki do gry.

Buty stały się wygodniejsze, nieco szersze, choć wciąż o kwadratowych noskach, wyposażone w wyższy obcas, dodający centymetrów. Zaczęto też nosić lśniące, lakierowane trzewiki do strojów wieczorowych.

Dzięki gwałtownym zmianom w trybie życia i postępującej standaryzacji ubioru, połowie wieku XIX strój męski zaczął przypominać ten, który znamy dziś. Choć estetyka stroju wciąż była priorytetem, w konstrukcji ubioru zaczęto również zwracać uwagę na to, by nie krępował ruchów i nie ograniczał w niczym noszącego go mężczyzny, w czym pomogło zróżnicowanie (wzorem mody damskiej) strojów zależne nie tylko od pór dnia, lecz także od podejmowanych aktywności. Podkreślenie modnych wówczas wysokiego wzrostu i naturalnie mocnej budowy ciała pozwoliło modzie męskiej wyzwolić się spod wpływów mody damskiej oraz na długie lata wyznaczyło kanon stosownego ubioru gentlemana na każdą okazję.

___________________________________________
źródło obrazków: pinterest.com