Wybacz, Charlotte...

...ale tym razem mnie zawiodłaś :(

Po genialnej Jane Eyre, fascynującym Villette i całkiem fajnej Shirley przyszedł czas na ostatnią, a właściwie to pierwszą powieść mojej ulubionej autorki.

Profesor został napisany jako pierwszy i wysłany do wydawnictwa w tej samej pace, co Wichrowe wzgórza i Agnes Grey. Niestety, chociaż powieści sióstr zostały przyjęte, dzieło Charlotte odrzucono i ostatecznie wydano dopiero po jej śmierci.

Nie będę ukrywała, że mimo niewygórowanych oczekiwań (wiedziałam, że Profesora odrzucono), książka niestety okazała się słaba. Owszem, są w niej przebłyski barwnego, porywającego stylu, zwiastującego rychłe nadejście Jane Eyre (napisaną jako druga powieść), ale są to tylko nieliczne lśnienia na powierzchni szarej nijakości tej książki.

Bohaterem jest młody mężczyzna (co już jest nietypowe dla Charlotte. Poza tym, przed stworzeniem tej powieści nie miała do czynienia z mężczyznami prawie wcale!), który po dość długich poszukiwaniach pracy znajduje ją w końcu na pensji - najpierw w szkole męskiej, a potem, co może być bardziej interesujące - w damskiej. Oczekiwałam tego, co u Charlotte najlepsze - szczegółowych opisów oddających każdą myśl i odczucie rozwijającej się i otwierającej przed czytelnikiem osobowości bohatera; świata odbieranego wszystkimi zmysłami; ciekawych spostrzeżeń na temat życia na pensji w epoce wiktoriańskiej... No tego wszystkiego, co zaoferowało mi Villette. Nie muszę chyba pisać, że właściwie żadne z tych oczekiwań nie zostało spełnione.

Z resztą, porównań z ostatnią powieścią panny Bronte nie można uniknąć. Mam wrażenie, że pisząc Villette Charlotte wróciła do fabuły Profesora, zmieniła ją, napisała jeszcze raz i zrobiła to o niebo lepiej! W Profesorze doznania związane z pobytem na pensji w Brukseli i pierwszą, młodzieńczą miłością (która okazała się być miłością życia) pisarki są jeszcze zbyt świeże, nieprzemyślane, nieprzepracowane, a przez to potraktowane może nieco zbyt powierzchownie. Profesora czyta się z ciągłym oczekiwaniem na właściwy początek tego, co ma się stać i po odwróceniu ostatniej kartki czuje się niestety niedosyt. Nie mówiąc już o innych odczuciach, które towarzyszą podczas czytania niektórych fragmentów, dotyczących mieszkanek Belgii. Autorka jednej z biografii sióstr (chyba tej) żałowała, że Charlotte porzuciła swoje satyryczne zdolności na rzecz czego innego. A ja właśnie bardzo cieszę się, że nie rozwijała tych zdolności! Gdyby wszystkie powieści prezentowały się pod tym względem tak, jak Profesor, byłoby mi bardzo żal...

Podsumowując: Lepiej przeczytać sobie Villette. Tam ten sam temat jest już należycie przedstawiony, uczucia uporządkowane, przemyślane i wysublimowane, a styl panny Bronte na tyle dojrzały, że nie chce się przerywać lektury tych pięknych, angażujących duszę i zmysły zdań. 

Profesorowi tego wszystkiego brak.

5/10